Wiki Loves Heritage/2018/Rapport

This is the jury report for the Flemish jury in de fotowedstrijd Wiki Loves Heritage 2018.

Inleiding

De fotowedstrijd Wiki Loves Heritage liep van 15 juni tot en met 15 november met als doel de online aanwezigheid, zichtbaarheid en bruikbaarheid van erfgoed te verhogen. Hiertoe konden foto’s van roerend, onroerend en immaterieel erfgoed in Vlaanderen onder een vrije licentie geüpload worden via Wikimedia Commons. Door de foto’s op te laden onder een vrije licentie geeft de fotograaf expliciet toestemming om zijn werk te kopiëren, bewerken en te verspreiden. En dat leidt dan weer tot een grotere online aanwezigheid, zichtbaarheid en bruikbaarheid van erfgoed, op Wikipedia en daarbuiten.

Zo’n 4.300 foto’s van erfgoed over heel België werden opgeladen in het kader van Wiki Loves Heritage, met meer dan 2.500 foto’s van erfgoed in Vlaanderen en Brussel.

De jury was onder de indruk van de kwaliteit van de ingestuurde foto’s. Zeker het fotograferen van immaterieel cultureel erfgoed, dat beleefd en in de praktijk wordt gebracht, is geen evidentie. De keuzes die de fotograaf moet maken op het vlak van kadrering, plaats, timing, etc. zijn, nog meer dan bij het fotograferen van statische objecten, van primair belang. Evenwel betreurt de jury het laag aantal inzendingen van roerend erfgoed. Ze begrijpt echter dat de omstandigheden in musea niet altijd optimaal zijn om goede foto’s te kunnen maken. Musea zouden fotografen hiertoe meer kunnen faciliteren.

Het aantal foto’s wijst op een grote betrokkenheid van de bevolking. Over het algemeen wordt er een weinig gediversifieerde blik op erfgoed geboden. Hier is er werk aan de winkel voor de erfgoedsector om het heersende beeld over erfgoed, dat nog te weinig meerstemmig is, bij te stellen.

Werkwijze eerste twee selectierondes

2.518 foto’s van erfgoed in Vlaanderen en 299 foto’s van erfgoed in Brussel werden geüpload via de wedstrijdpagina op Wikimedia Commons. 122 foto’s voor Vlaanderen en 20 foto’s voor Brussel kwamen niet in aanmerking voor selectie, de fotograaf was immers betrokken bij de organisatie van de wedstrijd.

Wegens het hoog aantal te beoordelen foto’s (2.396 foto’s van erfgoed in Vlaanderen, 279 foto’s van erfgoed in Brussel) vonden de eerste twee rondes digitaal plaats, met behulp van de Wikimedia jury tool.

Bij de beoordeling van de foto's wordt gelet op:

erfgoedgehalte
technische kwaliteit van de foto
originaliteit van de setting
bruikbaarheid op Wikipedia

De eerste ronde bestond uit een simpele ja/nee beoordeling. De foto’s werden willekeurig verdeeld onder de juryleden, waarbij elke foto door twee juryleden werd beoordeeld. Op die manier beoordeelde elk jurylid 959 foto’s in de eerste ronde. Elk jurylid meer dan 2.500 foto’s laten beoordelen, zou te veel tijd in beslag genomen hebben. Kreeg de foto tweemaal een ja, dan werd hij geselecteerd voor de tweede ronde. 150 foto’s van erfgoed in Vlaanderen en 19 beelden van erfgoed in Brussel gingen op die manier door.

Tijdens de tweede ronde beoordeelde elk jurylid 60 foto’s (willekeurige selectie) door er 1 tot 5 punten aan toe te kennen. Elke foto werd opnieuw door twee juryleden geëvalueerd. Enkel foto’s met een minimale score van 7,50 gingen door naar de laatste ronde. Met als resultaat dat 39 foto’s (33 van Vlaanderen, 6 van Brussel) geselecteerd werden voor de derde en finale ronde op 14 december.

Derde selectieronde

Principes

Tijdens deze selectieronde werden de criteria (zie punt 1.1.) opnieuw getoetst. Dit keer beoordeelde de voltallige jury elke foto met het oog op een finale selectie van max. 20 winnende foto’s.

De 39 foto’s die uit de bus kwamen, waren grotendeels van onroerend erfgoed. Enerzijds ligt dit aan het gegeven dat er veel minder foto’s van roerend en immaterieel erfgoed ingestuurd zijn, anderzijds is het mogelijk dat door de wijze van jurering een aantal foto’s van roerend erfgoed met potentieel door de mazen van het net geglipt zijn. De voorzitter vraagt of er nog foto’s zijn die de juryleden alsnog willen voordragen. Er wordt beslist om de ingestuurde foto’s van roerend en immaterieel nogmaals te bekijken met het oog op een evenwichtige eindselectie van winnende foto’s. De geselecteerde foto’s moeten immers evenwichtig verdeeld zijn over de categorieën van roerend, onroerend en immaterieel erfgoed.

De algehele kwaliteit van de foto primeerde, vandaar dat de jury ervoor koos om ook de drie winnende foto’s van erfgoed in Vlaanderen van de nationale wedstrijd van Wikimedia België mee te nemen in het selectieproces en deze niet bij voorbaat uit te sluiten.

De 2.396 foto’s van erfgoed in Vlaanderen werden ingestuurd door 42 verschillende fotografen, de 279 foto’s van erfgoed in Brussel zijn van de hand van 9 verschillende fotografen. Gelet op deze cijfers en het aantal winnende foto’s dat de jury maximum wil selecteren (20), is het toegelaten dat meerdere foto’s van dezelfde fotograaf bekroond worden.

De jury bracht geen hiërarchie in de lijst met winnende foto’s aan.

Winnende foto’s (in willekeurige volgorde)

Immaterieel cultureel erfgoed

	Oogstfeest De Pikkeling in Meldert (Aalst) Auteur: Herman Vandenbroeck	Op het juiste moment afgedrukt, geeft deze foto van het oogsten van graan op een traditionele manier de opzet en de sfeer van Oogstfeest De Pikkeling heel mooi weer. De jury is van mening dat het niet evident is om een dergelijke scène goed in beeld te krijgen. Hoewel er veel tegelijkertijd gebeurt, straalt de compositie rust uit.
	Brabantse trekpaarden in Galmaarden Auteur: Johan Allard	De sterkte van deze foto zit in de herhaling van de hoofden en de benen van de Brabantse trekpaarden. Door de dieren frontaal en van dichtbij te fotograferen komt de kracht van deze monumentale dieren nog meer tot uiting. Het licht, dat bijzonder mooi valt, accentueert bovendien hun sculpturale dimensie.
	Garnaalvisser in Oostduinkerke Auteur: Roosde	Een mooi portret van een garnaalvisser te paard in actie. Het contrast tussen de kleuren, de meeuwen op de voorgrond en de zee en de lucht op de achtergrond dragen bij tot de gelaagdheid van de foto.
	Carnaval in Halle Auteur: Devierd’n	In deze goed gekadreerde foto komt het spottende karakter van carnaval sterk tot uiting. De twee groepen, de een kleurrijk en frontaal in beeld gebracht, de ander monochroom en vanop de rug, contrasteren mooi met elkaar. Waar de aandacht initieel naar de bont uitgedoste groep links in beeld gaat, blijkt deze gelaagde compositie heel wat meer te bieden.

Roerend erfgoed

	Kasteel van Gaasbeek Auteur: Johan Allard	Als een uitnodiging om het Kasteel van Gaasbeek te bezoeken, zo vat de jury deze intrigerende foto op. Zonder zelf in beeld te komen, slaagt de fotograaf erin om het kasteel, via het kunstwerk in spiegelglas, op een knappe manier weer te geven.
	Vitrine in het speelgoedmuseum in Brussel Auteur: Gregory Sacre	Deze foto geeft de museale opstelling en de sfeer van het speelgoedmuseum in Brussel duidelijk weer. De combinatie van kunstlicht met natuurlijk licht geeft een interessant contrast.
	3D print schedel Lamoraal van Egmont in het stadhuis van Zottegem Auteur: Paul Hermans	Door de kadrering bekomt de fotograaf een simpel maar krachtig beeld. Deze 3D print van een schedel confronteert de kijker met de vergankelijkheid van het leven en toont tegelijkertijd een hedendaagse manier van omgaan met erfgoed.
	Besloten Hofje met Calvarie in Museum Hof van Busleyden Auteur: Paul Hermans	Met de focus volledig op het besloten hofje, komen de details en het vakmanschap van het object heel sterk tot uiting. De fotograaf maakte hierbij dankbaar gebruik van de presentatie in het museum.
	Christus op de koude steen in Sint-Jan Baptist ten Begijnhofkerk in Brussel Auteur: Paul Hermans	Geïsoleerd, zonder enige context en in monochrome kleuren onderstreept dit beeld het lijden van Christus. Pretentieloze foto, mooi in zijn eenvoud.

Onroerend erfgoed

	Oude Zeedijkmolen in Veurne Auteur: Benoit Brummer	Deze strakke compositie valt op door het geometrisch lijnenspel en kleurcontrast. De keuze voor een vierkante kadrering draagt bij tot het geometrische karakter. Frontaal gefotografeerd komt het monumentale van de molen goed tot zijn recht.
	Fort 3 in Borsbeek Auteur: Vancauwelaert	Goed gebruik makend van het weinige licht, brengt de fotograaf het vergankelijke van het fort 3 in Borsbeek mooi in beeld. Geen makkelijke opdracht, wel een heel knap resultaat.
	Fort 3 in Borsbeek Auteur: Vancauwelaert	Hier gunt de fotograaf de kijker een blik van binnen naar buiten en verenigt zo natuur en cultuur in een compositie, waarbij ze meer vragen oproept dan antwoorden geeft. Hoewel het gaat om een menselijk product, roepen beide composities de sfeer van een grot op. De beelden appelleren aan het vergankelijkheidsmotief: de nietigheid van de mens ten opzichte van de almachtige natuur. Als diptiek geven ze een heel goed zicht op het fort.
	Cantimpré site in Bellingen Auteur: Luk Wets	Een idyllische, gelaagde weergave van het Vlaanderen zoals het bijna niet meer bestaat. De koeien en de bomen op de voorgrond leiden samen met spel van licht en lijnen de blik van de kijker op een heel natuurlijke manier naar de site.
	Militaire Begraafplaats in Kasterlee Auteur: Sally V	Een uitnodigend beeld dat het monument mooi geïntegreerd in het landschap weergeeft. Het natuurlijke van het bos staat in scherp contrast met het strakke van het monument.
	Pier Blankenberge Auteur: Sandra Rots	De zachte kleuren, de reflectie van het gebouw in het water, het licht: de fotograaf koos het juiste moment van de dag uit om deze foto te nemen. Zonder te vervallen in clichés geeft de compositie het karakter van het gebouw en de omgeving waarin het zich bevindt knap weer.
	Watertorens in Berchem Auteur: Sally V	Hoewel er veel elementen spelen, is de compositie uitgebalanceerd. De jury waardeert de keuze voor een minder voor de hand liggend onderwerp. Een pretentieloos, realistisch beeld.
	Kasteel van Laarne Auteur: Benoit Brummer	In dit beeld ligt de focus volledig op het erfgoed. De strakke, doch uitnodigende compositie benadrukt de asymmetrische karakteristieken van de architectuur.
	Koninklijke serres in Laken Auteur: Luca Mangiat	Natuur en architectuur lopen in deze asymmetrische compositie bijna feilloos in elkaar over. Door niet te kiezen voor symmetrie geeft de fotograaf extra diepte aan de foto, wat versterkt wordt door de schaduw op de grond. Een knappe weergave.